Το καθεστώς Άσαντ έχει κατηγορηθεί για χρήση χημικών όπλων εναντίον αντικαθεστωτικών και πολιτών πολλές φορές κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου στη Συρία που διεξάγεται εδώ και πάνω από έξι χρόνια. Η πρώτη μεγάλη επίθεση έγινε το 2013 στη Γκούτα, ένα προάστιο της Δαμασκού, ένα χρόνο μετά τη δήλωση του Μπάρακ Ομπάμα σύμφωνα με την οποία η χρήση τέτοιων χημικών αποτελεί για την Ουάσιγκτον "κόκκινη γραμμή", λόγος δηλαδή για αλλαγή πολιτικής ως προς την επέμβαση και ανάμειξή της στον εμφύλιο. Εκείνη η επίθεση σκότωσε πάνω από 1.000 ανθρώπους. Η επίθεση της Τρίτης, στην επαρχία του Ιντλίμπ, σκότωσε δεκάδες και ήρθε λίγες μέρες μετά τη δήλωση της Νίκι Χάλεϊ, πρέσβειρας των ΗΠΑ στα Ηνωμένα Έθνη, σύμφωνα με την οποία η χώρα της, δεν "έχει πλέον ως προτεραιότητα την απομάκρυνση του Άσαντ".
Στο μεσοδιάστημα των δύο επιθέσεων, ΗΠΑ και Ρωσία μετά από πρόταση της δεύτερης, διαμόρφωσαν μία συμφωνία βάσει της οποίας η Συρία θα επέτρεπε σε διεθνείς παρατηρητές να καταστρέψουν το χημικό της οπλοστάσιο. Η συμφωνία όμως έκανε λίγα πράγματα προκειμένου να αποτρέψει τη συνέχιση χημικών επιθέσεων κατά τη διάρκεια του πολέμου.
Το 2012 η Συρία παραδέχθηκε ότι είχε στην κατοχή της χημικά όπλα, τα οποία πάντως, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του ΥΠΕΞ, θα χρησιμοποιούσε μόνο εναντίον «εξωτερικής επίθεσης». Ένα μήνα μετά από αυτή τη δήλωση, ο τότε Αμερικανός Πρόεδρος Ομπάμα σχεδίασε την περίφημη «κόκκινη γραμμή» του: Αν ο Άσαντ κάνει χρήση τέτοιων όπλων, οι ΗΠΑ θα επέμβουν. Ο Άσαντ έκανε τελικά χρήση τέτοιων όπλων, αλλά ο Πρόεδρος Ομπάμα έκανε πίσω, παρόλο που μετά την επίθεση στη Γκούτα, ο Λευκός Οίκος είχε δείξει τον Πρόεδρο της Συρίας ως τον υπεύθυνο. Ο τότε ΥΠΕΞ Τζόν Κέρι, είχε πει μάλιστα τότε, ότι το καθεστώς Άσαντ είχε κάνει χρήση χημικών όπλων «πολλές» φορές εκείνο το έτος. Ο Ομπάμα είχε επιδιώξει να λάβει την έγκριση του Κογκρέσου για στρατιωτική χρήση στη Συρία, και λίγες μέρες αργότερα, ο Κέρι είχε δηλώσει ότι μια στρατιωτική επέμβαση στη Συρία θα μπορούσε να αποφευχθεί εάν κι εφόσον η Συρία παρέδιδε στη διεθνή κοινότητα τα χημικά όπλα που διαθέτει. Ο Ρώσος ομόλογός του Σεργκέι Λαβρόφ πρότεινε ένα τέτοιο σχέδιο σχεδόν άμεσα, και η Συρία το υπέγραψε.
Στις 14 Σεπτεμβρίου 2013, Κέρι και Λαβρόφ κατέληξαν σε συμφωνία σε ό,τι αφορά την καταστροφή των χημικών όπλων της Συρίας. Σύμφωνα με το σχέδιο, η Συρία έπρεπε να αποκαλύψει μέσα σε μια βδομάδα πού βρίσκεται το οπλοστάσιό της και να δώσει πρόσβαση σε διεθνείς επιθεωρητές σε όλα τα σημεία του. Η δε καταστροφή του θα έπρεπε να γίνει μέχρι τα μέσα του 2014. Ο Κέρι χαιρέτησε τη διπλωματία που μπόρεσε να κάνει αυτή τη συμφωνία εφικτή. Ο Ομπάμα από τη μεριά του, είπε στον Τζέφρει Γκλόντμπεργκ του Atlantic, ότι ήταν «πολύ περήφανος» για την απόφασή του να μην επιτεθεί στον Άσαντ.
Παρά τη συμφωνία όμως, υπήρξαν αναφορές ότι ο Άσαντ χρησιμοποιούσε αέριο χλωρίου εναντίον πολιτών. Η συμφωνία δεν ανέφερε μέσα τη χλώριο επειδή το καθεστώς Άσαντ δεν το είχε προσθέσει στη λίστα που έδωσε στους επιθεωρητές με τα χημικά όπλα που διέθετε. Εκείνη την εποχή, η Συρία διέθετε 1.000 τόνους χημικών όπλων, συμπεριλαμβανομένων του αέριου μουστάρδας, του σαρίν και του VX, του αέριου νεύρων. Υπήρχαν όμως κι άλλα προβλήματα στη συμφωνία, ένα από τα οποία ήταν ότι η Συρία έχασε την προθεσμία της 30ης Ιουνίου του 2014 για την ολική καταστροφή των όπλων της. Όπως έγραψε ο Πολ Γούλφοβιτς τον Μάιο του 2014 στη WSJ: «Η Σούζαν Ράις, σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας, υπογραμμίζει ότι με το 92,5% των χημικών όπλων της Συρίας να βρίσκεται πλέον εκτός χώρας, έχουμε καταφέρει πολλά περισσότερα από όσα θα επιτυγχάναμε με αεροπορικές επιδρομές. Όμως ακόμα πιο σημαντικό από εκείνο που έχει φύγει εκτός Συρίας, είναι εκείνο που έχει μείνει μέσα. Το καθεστώς φαίνεται ότι χρησιμοποιεί αέριο χλωρίου εναντίον των πολιτών. Αν κι έχει κι άλλες χρήσεις για τους πολίτες, η χρήση του ως όπλο είναι απαγορευμένο από τη συμφωνία που υπέγραψε η Συρία το 2013.»
Η πιθανότητα πάντως η Συρία να χρησιμοποιεί αέριο χλωρίου δεν είναι το χειρότερο που μπορεί να συμβαίνει. Το παράδειγμα της Λιβύης δείχνει ότι δεν μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι η Συρία είχε δηλώσει ολόκληρο το οπλοστάσιο τα πιο θανατηφόρα όπλα της όπως το σαρίν.
Ακόμα δεν έχει ξεκαθαριστεί ποιο χημικό όπλο έπεσε στην επίθεση της Τρίτης, στην επαρχία του Ιντλίμπ. Κανονικά το χλώριο σκοτώνει λίγους. Σε αυτή την επίθεση όμως, τη μεγαλύτερη μετά την επίθεση της Γκούτα του 2013 όπου είχε γίνει χρήση του σαρίν, οι νεκροί μπορεί να φτάσουν και τους 150.
Οι New York Times αναφέρουν ότι τα συμπτώματα που είχαν τα θύματα από την επίθεση της Τρίτης δεν μοιάζουν με εκείνα που συνδέονται με τη χλώριο: «Συμπεριλαμβάνουν τη συστολή ματιών που είναι χαρακτηριστικό σύμπτωμα έπειτα από επίθεση με αέριο νεύρων και άλλων απαγορευμένων τοξικών. Ένας γιατρός ανέβασε βίντεο με το μάτι ενός ασθενή δείχνοντας την κόρη του ματιού του να έχει συρρικνωθεί στο μέγεθος μιας τελείας. Πολλοί αρρώστησαν μόνο και μόνο ερχόμενοι σε επαφή με τα θύματα της επίθεσης.» Τα παραπάνω τα επιβεβαιώνουν σήμερα, την επόμενη της επίθεσης, και επιθεωρητές υγείας των Ηνωμένων Εθνών: τα συμπτώματα των θυμάτων προέρχονται έπειτα από έκθεση σε αέριο νεύρων.
Το καθεστώς Άσαντ έχει επανειλημμένα αρνηθεί ότι κάνει χρήση τέτοιων όπλων, παρά τις αποδείξεις για το αντίθετο. Ο Σον Σπάισερ, εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, αποκάλεσε την επίθεση «αποτροπιαστική» ωστόσο πρόσθεσε πως η «πολιτική πραγματικότητα» στη Συρία είναι τέτοια που πλέον θεωρείται απίθανη μια επιδίωξη των ΗΠΑ για ενδεχόμενη αλλαγή της. Πράγματι, ο Άσαντ έχει σήμερα τον έλεγχο της Συρίας πολύ περισσότερο από κάθε άλλη στιγμή από τότε που ξεκίνησε ο εμφύλιος, έξι χρόνια πριν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου