Η Ελευθερία δεν σημαίνει μόνο ότι το άτομο έχει ταυτόχρονα τις ευκαιρίες και το βάρος της επιλογής∙ σημαίνει επίσης ότι θα πρέπει να υφίσταται και τις συνέπειες των πράξεών του και ότι θα επαινεθεί ή θα κατηγορηθεί γι’ αυτές. Η ελευθερία και η ευθύνη είναι αδιαχώριστες. Μια ελεύθερη κοινωνία λειτουργεί ή διατηρείται μόνο αν τα μέλη της θεωρούν σωστό κάθε άτομο να κατέχει τη θέση που προκύπτει από τη δράση του και να την αποδέχεται ως το αποτέλεσμα της δράσης του. Παρότι μπορεί να προσφέρει στο άτομο μόνο ευκαιρίες, και παρότι το αποτέλεσμα των προσπαθειών του κάθε ατόμου εξαρτάται κατ’ ανάγκη από αναρίθμητα τυχαία συμβάντα, αυτή η πεποίθηση κατευθύνει αποτελεσματικά την προσοχή του καθενός σε εκείνες τις συνθήκες που έχει τη δύναμη να ελέγξει, σαν αυτές οι συνθήκες να ήταν οι μόνες που είχαν σημασία. Εφόσον δεχτούμε ότι στο άτομο πρέπει να δίνεται η ευκαιρία να χρησιμοποιήσει συνθήκες που μπορεί να γνωρίζει μόνο το ίδιο, και εφόσον, κατά κανόνα, κανείς άλλος δεν μπορεί να ξέρει αν αυτό το άτομο έχει χρησιμοποιήσει αυτές τις συνθήκες με τον καλύτερο τρόπο ή όχι, οφείλουμε να υποθέσουμε ότι η έκβαση των πράξεών του καθορίζεται από αυτές, εκτός και αν το αντίθετο είναι προφανές.
Αυτή η πίστη στην ατομική ευθύνη, που ήταν πάντα ισχυρή οπότε οι άνθρωποι πίστευαν πραγματικά στην ατομική ελευθερία, έχει εμφανώς παρακμάσει ταυτόχρονα με την εκτίμηση των ανθρώπων στην ελευθερία. Η ευθύνη έχει γίνει μία μη δημοφιλής έννοια, μια λέξη που αποφεύγουν οι έμπειροι συνομιλητές ή συγγραφείς, καθώς είναι εμφανής η πλήξη ή η εχθρότητα με την οποία γίνεται δεκτή από μια γενιά που απεχθάνεται κάθε ηθικολογία. Η ευθύνη συχνά γεννά μια ευθεία εχθρότητα σε ανθρώπους που έχουν διδαχτεί ότι η θέση τους στη ζωή ή ακόμα και οι πράξεις τους καθορίζονται αποκλειστικά από συνθήκες που δεν ελέγχουν καθόλου. Αυτή όμως η άρνηση της ευθύνης οφείλεται συνήθως σε έναν φόβο απέναντι στην ευθύνη, που αναγκαστικά γίνεται και φόβος απέναντι στην ελευθερία. Δίχως αμφιβολία, πολλοί άνθρωποι φοβούνται την ελευθερία, καθώς η ευκαιρία να οικοδομήσει κάποιος τη δική του ζωή συνεπάγεται ένα συνεχές καθήκον, μια πειθαρχία που πρέπει κανείς να επιβάλλει στον εαυτό του για να επιτύχει τους σκοπούς του.
Φ. Χάγιεκ – Το Σύνταγμα της Ελευθερίας
