L’ affaire Farewell

Οττάβα, 1981. Ο Αμερικανός πρόεδρος Ρόναλντ Ρέιγκαν συναντάται κατ’ ιδίαν με τον Γάλλο ομόλογό του Φρανσουά Μιτεράν στο πλαίσιο της Συνόδου των G7. Ο Μιτεράν παραδίδει υλικό της KGB στον Πρόεδρο των ΗΠΑ, το οποίο βρέθηκε στα χέρια των γαλλικών μυστικών υπηρεσιών μέσω μιας ρωσικής “πηγής”. Πρόκειται για τον βετεράνο κατάσκοπο της Μόσχας, τον Συνταγματάρχη Βλαντιμίρ Βετρόφ, έναν αηδιασμένο από τις πολιτικές του Μπρέζνιεφ σύζυγο και πατέρα που οραματίζεται να αλλάξει αν όχι όλο τον κόσμο, τουλάχιστον το κομμάτι που αφορά την κομμουνιστική Ρωσία, στο όνομα ενός καλύτερου μέλλοντος για τον γιο του και τις επόμενες γενιές.

Ερωτευμένος με τη γαλλική κουλτούρα, ο Βετρόφ προσεγγίζει έναν Γάλλο, παντελώς ανυποψίαστο σε ό,τι αφορά μυστικά, ψέματα και την πολιτική από την οποία περιβάλλεται η δυναμική του Ψυχρού Πολέμου, αναπτύσσοντας μαζί του κάτι πολύ παραπάνω από μια τυπική σχέση εργασίας, καθώς ανάμεσα στις διαδρομές που ακολουθούν τα απόρρητα έγγραφα της KGB που αποκαλύπτουν ότι η αμερικανική ασφάλεια δεν είναι τίποτα λιγότερο από σουρωτήρι, εξελίσσεται ένας δεσμός ζωής που σημαδεύει τους δύο άντρες για πάντα.

Με το υλικό που δόθηκε στους Αμερικανούς από τα Ηλύσια Πεδία, ο Λευκός Οίκος απέκτησε το συγκριτικό πλεονέκτημα της γνώσης και του ελέγχου της. Πάνω στη λογική του “θα μαθαίνετε αυτό που μας συμφέρει να μαθαίνετε”, χρησιμοποιώντας μπλόφες και την τακτική του αποπροσανατολισμού, ο Ρόναλντ Ρέιγκαν προώθησε το πρόγραμμα “Πόλεμος των Άστρων”, συμπαρασύροντας τους Ρώσους στο να ξοδέψουν αμύθητα ποσά μένοντας τουλάχιστον μια δεκαετία πίσω, και δεδομένου ότι ούτως ή άλλως γνώριζαν μέχρι τότε τι σχεδίαζαν οι Αμερικανοί, αλλά όχι το πώς καθώς υστερούσαν πάντα στην τεχνογνωσία, οι συνθήκες ωριμάζουν ώστε επί Γκορμπατσόφ πλέον, ο δρόμος για την πτώση του Τείχους του Βερολίνου να γίνει ορατός.

Το κωδικό όνομα του Βετρόφ… Farewell.

Τα γυρίσματα της ταινίας που βασίζεται στο βιβλίο “Bonjour Farewell” του Σεργκέι Κοστίν, έγιναν σχεδόν εξολοκλήρου στην Ουκρανία καθώς η Ρωσία του πρώην KGB-ίτη Βλαντιμίρ Πούτιν απαγόρεψε στον σκηνοθέτη της Κριστιάν Καριόν να τα πραγματοποιήσει εκεί. Σύμφωνα με τον Καριόν μάλιστα, ο ίδιος είχε δεχτεί τηλεφώνημα από τον Ρώσο πρέσβη στη Γαλλία, με το οποίο του εξέφρασε τις ανησυχίες του πως εάν έκανε ταινία αυτή την από τη φύση της περίπλοκη αλλά και ευαίσθητη υπόθεση, η καριέρα του στην 7η Τέχνη θα καταστραφεί. Στην ίδια κατεύθυνση, η ρωσική κυβέρνηση απαγόρευσε στον Ρώσο ηθοποιό Σεργκέι Μακοβέτσκ να υποδυθεί τον Συνταγματάρχη. Τελικά ο Καριόν γύρισε μόνο 4 πλάνα στη Μόσχα με το πρόσχημα ότι κάνει μια διαφήμιση για την Κόκα Κόλα, ενώ τον πρωταγωνιστικό ρόλο πήρε ο Κουστουρίτσα, δεχόμενος επίσης πιέσεις προκειμένου να μην συμμετάσχει σε αυτή την “προπαγάνδα εναντίον της Ρωσίας”, χαρίζοντάς μας μια καταπληκτική ερμηνεία.

Εκείνο ωστόσο που δεν θίγει καν η ταινία είναι το γιατί ο τόσο πρόσφατα εκλεγμένος σοσιαλιστής Πρόεδρος της Γαλλίας, αποφασίζει να δώσει στον θεωρητικά και ιδεολογικά αντίπαλό του, Πρόεδρο των ΗΠΑ, πάνω από 3.000 έγγραφα της KGB, συμβάλλοντας καθοριστικά στο να λήξει ο Ψυχρός Πόλεμος υπέρ των Αμερικανών. Το έκανε απλά και μόνο στο όνομα της Συμμαχίας του ΝΑΤΟ; Ήθελε να αποδείξει στον Αμερικανό Πρόεδρο ότι δεν έχει τίποτα να φοβηθεί από τον διορισμό Γάλλων κομμουνιστών στην κυβέρνηση του Παρισιού;

Η απάντηση στο ερώτημα εντοπίζεται έναν χρόνο μετά την Σύνοδο της Οττάβας, όταν ένας Ρώσος μυστικός πράκτορας, κλέβει από τον Καναδά ένα πρόγραμμα που χρειαζόταν η Ρωσία για έναν εξαιρετικής σημασίας σοβιετικό αγωγό στη Σιβηρία, ο οποίος με την υποστήριξη και συγχρηματοδότηση της Γερμανίας και της Βρετανίας θα εφοδίαζε με φυσικό αέριο την Ευρώπη, δίνοντας στους κομμουνιστές μεγάλη μερίδα του λέοντος από την πίτα της ενέργειας, συν έσοδα της τάξεως των 8 δις δολαρίων, ποσό που θα ενίσχυε τη ρωσική έρευνα γύρω από τους υπολογιστές και τους δορυφόρους∙ πρόκειται για έναν αγωγό που ήταν απόλυτα ασύμβατος με τα γαλλικά συμφέροντα. Με την πληροφορία του Βιτρόφ στα χέρια τους για το πρόγραμμα που ήθελε να αποκτήσει η ρωσική πλευρά, οι Αμερικανοί το “ενισχύουν” με το κατάλληλο τρόγιαν, με αποτέλεσμα τον Ιούνιο του 1982, η Σιβηρία να ζήσει τη μεγαλύτερη μη-πυρηνική έκρηξη και φωτιά που έγινε ποτέ ορατή από το διάστημα.