Σαν σήμερα

Στις 16 Σεπτεμβρίου 1958, κι ενώ ο αγώνας της ΕΟΚΑ συνεχίζεται, η αντιπρόεδρος των Εργατικών και βουλευτής Μπάρμπαρα Καστλ, ενημερώνει την ελληνική πλευρά κατά τη διάρκεια επίσκεψής της στην Αθήνα ως απεσταλμένη της Daily Herald, ότι ο Μακάριος “είναι έτοιμος να δηλώσει πως δέχεται να γίνει η Κύπρος ανεξάρτητο κράτος, με αποκλεισμό της Ένωσης και της διχοτόμησης. Η ανεξάρτητη Κύπρος θα μπορεί να παραμείνει στη Κοινοπολιτεία και αν θελήσει να αποχωρήσει, θα εγγυηθούν την ανεξαρτησία της τα ΗΕ”.

Ο Βασιλιάς Παύλος καλεί τον Μακάριο για εξηγήσεις, και η αντιπολίτευση διά του Γεωργίου Παπανδρέου κάνει λόγο για “εθνική συμφορά”. Ο Μακάριος ωστόσο δεν είπε κάτι διαφορετικό από αυτά που είχε πει και στον πρωθυπουργό Κων/νο Καραμανλή, ότι δηλαδή προκειμένου να γλιτώσουμε την εφαρμογή του σχεδίου Μακμίλαν, καλό είναι κάνουμε ένα βήμα πίσω.

Ο Μακάριος είχε επιστρέψει από τις Σεϊχέλες τον Απρίλιο του 1957.

Στα μέσα του Φεβρουαρίου του 1959 ήτοι έξι μήνες μετά τη δήλωση της Καστλ, το κόμμα της οποίας ήταν θετικό ως προς το αίτημα περί αυτοδιάθεσης, στο πλαίσιο της αντιπολίτευσης που ασκούσε απέναντι σε μια αυτοκρατορία που κατέρρεε, συνομολογήθηκαν στη Ελβετία οι συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου, μεταξύ των πρωθυπουργών της Ελλάδας και της Τουρκίας Καραμανλή και Μεντερές και υπογράφηκαν λίγες μέρες αργότερα στη βρετανική πρωτεύουσα, από τους εκπροσώπους της Ελλάδας, της Τουρκίας, της Βρετανίας, των Ελληνοκυπρίων και των Τουρκοκυπρίων.

Σύμφωνα με τα “ξεχασμένα αρχεία” του Φόρειν Όφις υπήρξε ένα έγγραφο που είχε ετοιμαστεί τον Οκτώβριο του 1958, και αφορούσε στη γραμμή που έπρεπε να κρατήσουν οι Βρετανοί σε επικείμενη συνεδρία του ΝΑΤΟ, στην οποία και θα ετίθετο το θέμα της Κύπρου. Τις κατευθυντήριες γραμμές του κειμένου αυτού έστειλε στο Υπ.Αποικιών ο κυβερνήτης της Κύπρου σερ Χιου Φουτ, ο οποίος, να σημειωθεί, υπήρξε ένας από τους αρχιτέκτονες του ζυριχικού καθεστώτος (εφ.Σημερινή, Φανούλα Αργυρού). Ήταν το δικό του σχέδιο του Ιανουαρίου 1958 που αναπτύχθηκε αργότερα ως τριχοτομικό σχέδιο Μακμίλαν τον Αύγουστο του 1958, σε συνεργασία στο Λονδίνο με τον Δρ.Νιχάτ Ερίμ και που σε τελική φάση ολοκληρώθηκε ως οι Συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου.

Αμέσως μετά την επικύρωση των συνθηκών, στις 9 Μαρτίου του 1959 ο Γρίβας διατάσσεται και τυπικά να προχωρήσει στη κατάπαυση του πυρός.